BİLİNMEYEN YÖNLERİYLE OSMANLI'DA HAREM!

Haremler Osmanlı'nın en gizli kurumlarından birisidir.

Harem (Osmanlı Türkçesi: حرمهمايون; Harem-i Hümâyun), II. Mehmed döneminde kurumsallaşan ve Osmanlı padişahının annesi, kız kardeşi, cariyeleri ve bunların hizmetkârlarının yaşadığı görkemli saray alanıdır.

Osmanlı hareminde ortalama olarak 400 kadın bulunduğu, bu sayının 1600'e kadar çıkabildiği ifade edilmektedir.

Harem padişahın özel bir yeri olduğu için burası titizlikle yönetilirdi. Hiyerarşik bir düzenin hakim olduğu haremde sessizlik, huzur üst derece önem taşırdı.

Hareme yeni gelen kıza acemi denir ve ona ilk önce Türk-İslam adetleri, dikiş nakış öğretilir. Acemilik dönemini bitirenler cariye olurdu.

Cariyelerin padişah Haremdeyken Harem’de serbestçe gezebilme yetkisi yoktu. Padişah Haremde olduğu zaman cariyeler kendi odalarına çekilir ancak Padişah isterse padişahın huzuruna çıkabilirlerdi.

Padişah ve cariyelerin haremde karşılaşmaması için haremden sorumlu olan yetkililer sıkı kurallar uygularlardı.



Padişah da Hareme girdiğinde ses çıkaran takunyalar giyerdi ki cariyeler çıkan sesten padişahın Haremde olduğunu anlasınlar ve daha dikkatli davransınlar.

Cariyeler istedikleri zaman Enderun'dan birisiyle evlendirilirdi. Terfi yapmış bir cariyeye ise 'gedikli' denirdi. Gedikliler, padişahın hizmetine verilirdi. Onlar padişaha yemek yapma, çamaşırlarını yıkama gibi hizmetlerde bulunurlardı. Padişahın beraber olduğu gedikli artık haseki olurdu.

Padişahın gözdesi olan haseki, artık padişahın kadını olurdu. Tanzimat döneminden sonra ise hasekilere artık 'Kadınefendi' denmeye başlanmıştı.

Padişahın her bir zevcesine bir daire ayrılırdı. Çocuk doğuran haseki ayrıcalık kazanırdı. Hiyerarşiye göre her cariyenin belirli bir maaşı olurdu.

Harem ağaları ve kadın hizmetkarlar Müslümanların köleleştirilmesinin yasak olmasından dolayı yabancılardan seçilirlerdi

Harem'de idari kadroyu oluşturan zenci Hadım ağaları bulunurdu. Bunlar haremde koruma ve disiplin işlerinden sorumlulardı. Hadım ağaları da zenci Kızlar ağasının yönetimi altındalardı.

Harem imamlığı, cariye odalarının nezareti, maaşların dağıtımı gibi şeyler hadım ağalarının göreviydi.

Haremi, padişahın annesi Valide Sultan yönetirdi. Padişah öldüğünde o da dışlanırdı. Padişah cariye kökenli bir kadınla evlendiği zaman genel olarak nikah yapmazdı.

Örneğin, Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'a kıydığı nikah bir istisnadır.

( Devam edecek )