• Reklam
Reklam
Reklam
Dilara TANIRLI

Dilara TANIRLI

Hukukçu gözüyle

SÖZLEŞMELERDE TAHKİM ŞARTI

06 Aralık 2022 - 12:43 - Güncelleme: 06 Aralık 2022 - 12:45

 Tahkim, hukukumuza 1999 yılında dahil olmuş alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Anayasa madde 9 gereği yargılama bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yürütülür.

Ancak hukukumuz bağımsız ve tarafsız mahkemelerin yanında kısmen de olsa alternatif çözüm yolları öngörmüştür. Taraflar tahkim sözleşmesi ile kanunun cevaz verdiği ölçüde tahkime uyum sağlayan uyuşmazlıklarını seçtikleri bir hakem vasıtasıyla çözüme ulaştırmaktadır.

Mahkemelerin iş yükü yoğunluğu ve yargılamaların uzun sürmesi sebebiyle günümüzde  yaygın olarak tercih edilmektedir. Tahkim sözleşmesi 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu md. 412’de düzenlemiştir. İlgili maddeye göre:


“Tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.”

Taraflar tahkim sözleşmesini ayrı bir sözleşme şeklinde düzenleyebilecekleri gibi yapmış oldukları sözleşmeye ek madde şeklinde tahkim şartını ekleyebilirler. 6100 Sayılı Kanun md. 408 gereği taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir.


Tahkim sözleşmesinin geçerliliği yazılı yapılmış olmasına bağlıdır. Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir.

Taraflar uyuşmazlığın tamamının veyahut bir kısmının çözümü için tahkim yolu öngörebilirler şu kadar ki hangi uyuşmazlık için tahkime gidildiğinin açık ve net bir şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Tahkim gizli yürütülen, hakemlerin tarafsız ve bağımsız yargılama yaptığı bir süreçtir.

Aksi kararlaştırılmadıkça, tahkim yargılaması sırasında hakem veya hakem kurulu, taraflardan birinin talebi üzerine, bir ihtiyati tedbirin alınmasına veya delil tespitine karar verebilir.

Hakem veya hakem kurulu, ihtiyati tedbir kararı vermeyi, uygun bir teminat verilmesine bağlı kılabilir. Hakem ihtiyati tedbir ve delil tespiti yapabilse de ihtiyati haciz yapma yetkisinin olmadığını önemle belirtmek isteriz.


6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu md. 410:

“Tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkeme, konusuna göre tahkim yeri asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesidir. Tahkim yeri belirlenmemiş ise görevli mahkeme, konusuna göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi, yetkili mahkeme ise davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, oturduğu yer veya işyeri mahkemesidir.

Tahkim yargılamasında uyuşmazlık bir sene içerisinde çözümlenir ve hakemin verdiği bu karar icra edilebilir niteliktedir.

Tahkim süresi kanunen bir yıldır. Uzun süren yargılamalara çözüm olarak getirilmiş olması nedeniyle kanun koyucu tahkim için azami bir süre öngörmüştür. Tahkim yargılamasında görevi kabul eden hakem, haklı bir neden olmaksızın görevini yerine getirmekten kaçındığı takdirde, tarafların bu nedenle uğradığı zararı gidermekle yükümlüdür.

Tahkim süresi, tarafların anlaşmasıyla; anlaşamamaları hâlinde ise taraflardan birinin başvurusu üzerine mahkemece uzatılabilir. Taraflarca ayrıca bir anlaşma yoksa tahkim süresinin aşılması iptal sebebi oluşturmaktadır. Yine yargılama yapan hakem hakkında 6100 Sayılı Kanun uyarınca hakimin yasaklılığı ve reddi müesseselerinin uygulanması mümkündür. T

ahkim kararlarına karşı sadece iptal davası açılabilir. İptal davası tahkim yeri Bölge Adliye Mahkemesi’nde öncelikle ve ivedilikle görülür.

Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, hakemlerin ücreti, dava konusu alacağın miktarı, uyuşmazlığın niteliği ve tahkim yargılamasının süresi dikkate alınarak, hakem veya hakem kurulu ile taraflar arasında kararlaştırılır. 6100 Sayılı Kanun md.

440/3 gereği taraflarla hakem veya hakem kurulu arasında ücretin belirlenmesi konusunda anlaşmaya varılamaz veya tahkim sözleşmesinde ücretin belirlenmesine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmazsa ya da taraflarca bu konuda yerleşmiş kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yapılmamışsa, hakem veya hakem kurulunun ücreti, her yıl Adalet Bakanlığınca ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınarak hazırlanan ücret tarifesine göre belirlenir.


 

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum