KAPARO NEDİR, İADESİ MÜMKÜN MÜDÜR?

 Kaparo, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu madde 177’de bağlanma parası olarak geçen sözleşmenin kurulduğuna dair güvence olarak verilen paraya halk arasında verilen isimdir.

Bu anlamda taraflar sözleşme kurulduğuna dair birbirlerine ve üçüncü şahıslara karşı sorumluluklarının altını çizmek ve kendilerini güvende hissetmek için bir miktar parayı sözleşme başlangıcında ödemektedirler.

Borçlar Kanunu’nun 177. Maddesinde Bağlanma parası adı altındaki düzenlemede: ‘’sözleşme yapılırken bir kimsenin vermiş olduğu bir miktar para cayma parası olarak değil, sözleşmenin yapıldığına kanıt olarak verilmiş sayılır’’ şeklinde düzenleme mevcuttur.

Uygulamada özellikle taşınır - taşınmaz alım satımlarında, kira sözleşmelerinde, organizasyon kiralarında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Örneğin bir araç alım satımında taraflar bir miktar parayı satıştan önce kaparo adı altında ödemiş olabilir.

Bu şekilde ödenen paranın satışın olmaması halinde kaparonun iadesi sorunu gündeme gelecektir. Türk Borçlar Kanunu gereği kaparo olarak verilen para asıl alacaktan düşülür.

özleşme akdedildikten sonra herhangi bir sebeple sözleşme geçersiz hale gelmiş olabilir.

Bu durumda ödenmiş bulunan kaparonun sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iade edilmesi gerekmektedir.

Öte yandan sözleşme geçerli olarak kurulmuş ancak ifası hiç ya da gereği gibi yerine getirilmemiş olabilir.

Bu noktada kaparonun iadesi açısından kusura göre bir ayrım yapmakta fayda vardır. Eğer sözleşmenin ifa edilmemesi kaparoyu alan tarafın kusuruna dayanıyorsa hem kaparoyu iade etmeli hem de karşı tarafın sözleşmenin ifa edilmemesinden kaynaklı zararlarını gidermelidir.

Sözleşmenin ifa edilmemesi kaparoyu verenin kusurundan kaynaklanıyor ise de sözleşmenin sonucu itibariyle kaparo alan tarafın zararının olup olmadığına bakılmalıdır. Söz konusu zarar kaparo miktarı kadarsa veyahut daha az ise tarafın bu miktar kadar kaparoya el koyma hakkı mevcuttur.

Yargıtay’ın görüşü de bu yönde olmakla birlikte kaparo alan taraf kaparoya el koyabileceği gibi zararının tazminini kaparoya el koymadan tam bir şekilde de isteyebilir.

Gerek Türk Borçlar Kanunu gerekse Yargıtay’ın içtihatlarına göre genel anlamda geçersiz bir sözleşme söz konusu ise, taraflar aldıklarını iade ile yükümlüdür.

Bu sebeple vermiş bulunduğunuz kaparo sözleşmenin ifa edilmemesi halinde iade edilmezse kusur oranına dikkat ederek hukuki yollara başvurup kaparonun iadesini sağlayabilirsiniz.