NASIL TEKNOLOJİ BAĞIMLISI HALİNE GELDİK?

Dijital çağda teknoloji, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumda. Teknolojik ürünler günlük hayatta pek çok konuda işimizi kolaylaştırıyor ancak telefon, tablet, bilgisayar, televizyon gibi teknolojik araçlar sınırsız ve yanlış şekilde kullanıldığında bağımlılık yaratabilmekte ve bu durum pek çok konuda olumsuz sonuçlara yol açmaktadır.
Teknolojik ürünler tüm dünya tarafından kabul gördüğü ve yaygın olarak kullandığı için kimse bu durumu bir bağımlılık olarak görmüyor ancak teknoloji bağımlılığı günümüz dünyasını tehdit eden en ciddi bağımlılık sorunlardan bir tanesi haline geldi.
Peki Nasıl Teknoloji Bağımlısı Haline Geliyoruz?

Teknoloji bağımlılığı öncelikle merak duygusuyla başlıyor. Çevremizden sosyal medya, interaktif videolar veya oyunlar hakkında duyumlar alıyor ve bu merak duygusuyla teknolojik ürünlerle daha fazla ilgilenmeye başlıyoruz. Bu aşamada kendimizi kontrol edemez hale gelince de bağımlı bireyler olmak kaçınılmaz oluyor. Anne-baba olarak çocukların yanında sürekli 

teknolojiyle ilgilenmek, çocukların da ilgisini o yöne çekeceğinden bağımlılığı tetikleyebiliyor. Bir diğer etken de boş zamanların faydalı şekilde değerlendirilememesi. Boş zamanlarımızda faydalı uğraşlar bulamıyorsak ve canımız her sıkıldığında teknolojiye başvuruyorsak teknoloji bağımlısı haline gelebiliyoruz.

Teknoloji bağımlılığı belirtilerine baktığımız zaman temelinde kontrol kaybını görüyoruz. Boş vakitlerimizde sosyal medyaya bakabiliriz ama iş vaktinde kapatıyorsak sorun yok. Akşam saatlerini oyun oynayarak geçirebiliriz ama uyumamız gerektiğinde oyunu kapatabiliyorsak sorun yok.
Nörolojik açıdan baktığımızda teknoloji bağımlılığı kimyasal bağımlılıklara benzer bir bağımlılık oluşturuyor. Beklenti, istek oluşuyor, isteğin sonunda ödül elde ediliyor ve beyin dopamin ve diğer iyi hissettiren kimyasal maddeleri salgılıyor. Yani bir uyuşturucu bağımlısı, uyuşturucu kullanarak beynine sürekli bir ödül verirken, başka bir kişi oyun seviyesini ne zaman geçeceğini, ne kadar beğeni alacağını bilmediğinden ödüle verilecek fizyolojik tepkinin  yoğunluğunu arttırıyor. 

Bu ödül kavramını, bireyin sosyal medya platformlarında fotoğraf paylaşıp beğeni toplaması veya zorlayıcı bir oyun seviyesini geçmesi olarak örneklendirebiliriz. Zaman geçtikçe kişi, bu dopamin salınımını arzulamaya başlıyor ve çoğu zaman aynı etkiyi elde etmek için daha fazla uyarıcı (ödül) gereksinimi duyar hale geliyor.

Bir kişi uyuşturucu ya da alkol bağımlısı olduğu zaman hepimiz onu bu bataktan kurtarmak için çaba gösterirken bize ne oluyor da günde 18 saat oyun oynayan ya da hayatını sosyal medyada geçiren birini gördüğümüz zaman bunu sorun etmiyoruz.

Öyle bir hale geldik ki kişinin teknolojiyi kontrolsüz bir şekilde kullanması ve hatta artık teknolojinin kişiyi kullanır hale geldiğini düşünür oldum.

Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kore ve Çin gibi ülkeler ve Dünya Sağlık Örgütünce teknoloji bağımlılığının tek başına bir sorun olduğu düşünülüyor.
Teknoloji ne güzel gelişti; bütün işlerimiz 

kolaylaştı, bilgiye ulaşım hızımız arttı, artık yalnız kalmak bir sorun olmaktan çıktı diye düşünmek gerçekten doğrumu?

Teknoloji bağımlılığı denilince pek çok kişinin aklına ilk olarak akıllı telefonların gelmesi doğru, akıllı telefon kullanımının yaygınlaşması teknoloji bağımlılığının ana sebeplerinden biri olarak görülebilir ama tek neden bu değil. Teknoloji bağımlılığının bazı temel türleri var. Teknoloji bağımlılığının en yaygın görülen türleri: 
Sosyal medya bağımlılığı,
Online oyun bağımlılığı,
Online kumar bağımlılığı,
Pornografi bağımlılığı,
İşle ilgili dijital bağımlılık,
Bu türler, kişinin teknolojinin hangi etkisi nedeniyle bir bağımlıya dönüştüğünü çözmeyi hedefler.
Teknoloji bağımlılığı, kişinin teknoloji kullanımı konusunda iradesini kaybetmesi, kendini denetleyememesi ve onsuz bir yaşam sürdürememesi halidir. Teknoloji bağımlısı olan kişi, sürekli teknolojik cihazlar ile ilgilenmekten günlük sorumluluklarını yerine getiremez bir hale 

gelir, işlerini sürekli erteler ve dolayısıyla çevresindekilerle iletişimi de zamanla bozulur. Özellikle sosyal medya ve bilgisayar oyunları kullanımının artmasıyla birlikte pek çok yetişkin de teknoloji bağımlısı haline gelmiştir. Bağımlılık ne yazık ki sadece yetişkinlerde değil her yaştan çocuklarda da görülmektedir. Eğer sizler ya da çocuklarınız;
Vaktinizin çoğunu teknoloji başında geçiriyorsanız,
Teknolojiden uzak kalınca huzursuzluk, öfke gibi duygular hissediyorsanız,
Teknoloji nedeniyle zevk alınan diğer aktivitelerden uzaklaşıyor, teknoloji kullanımı kaynaklı depresyon, anksiyete, stres ve sinirlilik hali yaşıyorsanız,
Yalnızca dijital cihazlardan zevk alır hale geldiyseniz,
Teknolojiden uzak olduğunuzda dahi aklınız ondaysa ( sosyal medyada acaba kim ne paylaşmış, oyunda rekorumu geçen olmuş mudur, eve gidince ya da işim bitince ne izlesem ya da hangi oyunu oynasam vs.. gibi sorular aklınızdaysa),

Temel sorumluluklarınızı bile teknoloji yüzünden aksatıyorsanız,
Uzun süreli teknoloji kullanımından utanarak aile ve arkadaşlara kullanım süresi hakkında yalan söylüyorsanız,
Teknolojiden uzak duramıyor devamlı dijital cihazları kullanma dürtüsü ile yaşıyorsanız,
Dijital cihaz kullanımına belirli bir amaç için başlayıp bu amaçtan çok daha uzun süre cihazı kullanıyorsanız,
Teknoloji nedeniyle iş, okul ve sosyal hayatı ihmal eder hale geldiyseniz,
Olumsuz etkilerinin görülmesine rağmen dijital cihazları kullanmaya devam ediyor, araba sürerken ya da yürürken bile dijital cihaz kullanıyorsanız,
İnternet kullanım süreniz sona erdiğinde bir sonraki kullanımın ne zaman olacağı ve neler yapacağınızı merak ediyorsanız,
Teknolojiyi problemlerden kaçmak ya da çaresizlik, suçluluk, endişe ya da depresyon duygularını hafifletmek için bir yöntem olarak kullanıyorsanız,
Akıllı telefonunuzdan gelen bildirim veya 

mesajlara hemen cevap verme ihtiyacı hissediyorsanız,
Sanal dünyada vakit geçirirken, gerçek zamanda neler olduğunu görmezden gelmeye başladıysanız,
İnternet kullanımını kontrol etmek, kısmak ya da durdurmak için birden fazla başarısız girişiminiz olmaya başladıysa,
Teknoloji kullanımı yüzünden kayda değer bir ilişki, iş, eğitim veya kariyer fırsatı kaybetmeye başladıysanız,
Teknoloji karşısında iradenizi kaybedip başından kalkamıyorsanız, teknoloji bağımlısı olmuş  olabilirsiniz, bu yüzden durumunuzun farkına varıp önlem almanız gerekir.
Günümüz dünyasında teknolojiden uzak kalmak mümkün olmadığı için en azından belirli sınırlamalar sayesinde bu bağımlılıkla mücadele edilebilir,
Teknoloji bağımlılığının tedavisindeki ilk adım, diğer tüm bağımlılıklarda olduğu gibi, kişinin bu durumu kabul etmesi ve çözüm istemesidir. Bağımlı olan kişi bu durumu kabul etmediği sürece gelen yardımlar havada kalacaktır. Tedavi 

olmak isteyen kişi, bir uzmandan yardım alabileceği gibi kendi kendine bazı yöntemler de deneyebilir.
Teknoloji bağımlısı kişi;
İnternet tamamen yasaklanmamalı. İnterneti tamamen yasaklamak çözüm olmak yerine kişinin bağımlılığının daha da artmasını sağlaya bilir,
İnternete giriş ve teknolojik cihazların kullanım süresi sınırlandırılmalıdır.
Kişi öncelikle kendi teknolojik cihaz kullanımını azaltmalı sonra çevresindeki kişilerin azaltmasını talep etmeli,
Teknolojik cihazların ve internetin kullanımı herkese açık bir odada gerçekleştirilmeli, 
Bağımlılık yaşayan kişinin tek başına kapalı bir alanda olmasına izin verilmemeli,
Sık kullandığı bazı uygulamaları silebilir,
Cihaz bildirimlerini kapatabilir,
İnternetini kapatabilir ve bir alarm kurarak kullanım süresini sınırlandırabilir.
Özellikle zaman geçirsin diye ellerine telefon tutuşturduğumuz çocuklarımızı fiziksel aktivitelere teşvik edebilir, doğru iletişim kurup 

sosyalleşmesi için doğru ortamları sağlayarak onları sanal dünyadan uzaklaştırmak için yeterli önlemler alınabilir,
Kendilerine elle tutulur bir hedef koyarak o hedefler için çalışmalar önerilebilir,
Bu konuda belirtmem gerekir ki ebeveynlere büyük sorumluluklar düşüyor. Çocukların örnek aldığı ilk kişiler ebeveynleri olduğu için kendi davranışlarına dikkat etmeliler hem de  çocuklarının iyiliği için teknoloji kullanımını kontrolleri altına almalılar.
Teknoloji içermeyen aktiviteleri arttırabiliriz. (Yürüyüş, kitap okuma, arkadaşlar ve ailemizle vakit geçirmek gibi)
Çevrenizden bu konuda destek ve anlayış isteyebilirsiniz.
Online oyunlar yerine konsol da oynanan bireysel oyunlara yönlendire bilirsiniz.
Teknoloji bağımlılığı yüksek boyutlarda ise mutlaka profesyonel destek alınmalı,
İçinde yaşadığımız dijital çağda teknolojinin bilinçli kullanılması büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle bu çağın içine doğan çocuk ve gençlerin teknolojiyle bilinçli bir şekilde temas 

kurmasına özen göstermek gerekmektedir. 
Türkiye Bağımlılıkla Mücadele (TBM) Eğitim Programı kaynaklı, Yeşilay’ın önerdiği ekran süreleri :
0-3 yaş: Ekrandan olabildiğince uzak tutulmalıdır.
3-6 yaş: Günlük toplam süre en fazla 20-30 dk.
6-9 yaş: Günlük toplam süre en fazla 40-50 dk.
9-12 yaş: Günlük toplan süre en fazla 60-70 dk.
12+ yaş: Günlük toplam süre en fazla 120 dk.
Mücadele etmek için sağlık kuruluşlarına başvuruda bulunabilirsiniz. Unutmayın, yardım talep etmekte hiçbir ayıp yok ve teknoloji bağımlılığı en az alkol ve sigara kadar kötü bir bağımlılık türü sayılabilmekte.
Son olarak teknoloji bağımlılığının tedavisinde birçok farklı yöntem kullanılabilir. 
Kişisel, grup veya aile terapisi
Davranış değiştirme
Bilişsel davranışçı terapi (CBT)
Rekreasyon tedavisi
Sağlıcakla kalın